Ders 7

İçindekiler:: Gramer: cansız zamirler; Pekiştirme

Abhaz Dili’nde cinsiyet olmadığını bunun yerine canlı ve cansız olmak üzere iki sınıf bulunduğunu daha önce söylemiştik.
Canlılar sınıfı is kendi içersinde erkek ve dişi diye iki alt gruba ayrılır.
Şu ana kadar sadece tekil canlı şahıs zamirlerini gördük сара Ben, уара Sen (erkek), бара Sen (bayan) лара O bayan, иара O erkek.

Tekil zamirlerin bir de cansız sınıfı vardır иара (bunu "o cansız" diye ifade edeceğiz). Aslında şekil olarak üçüncü tekil şahıs иара "O erkek" ile aynıdır. Bununla birlikte zamirden sonra gelen fiilin çekimi ile ayrılırlar: Иара дцоит O erkek gider; иара (и)цоит O cansız gider.

Сла Ка'ма илге'ит. Köpeğim Kama tarafından alındı, götürüldü (илге'ит: и - O "köpek", + л - O bayan, + га - almak + -ит - geçmiş zaman son eki). Karşılaştırın: Даме'и ашко'л ахь Наа'ла дылге'ит (Damai (canlı sınıf) + Naala + götürmek). Damai Naala tarafından okula götürüldü.
Ара' иара' дынхо'ит. O erkek burada yaşar.
Ара' иара' (и)нхо'ит. O cansız (hayvan) burada yaşar.
Иара' дцо'ит. O erkek (canlı sınıf) gidiyor. Иара' (и)цо'ит. O cansız (cansız sınıf) gidiyor.
Иара' и'моуп. O erkeğin var. Иара' иа'моуп. O cansızın var.

Dolayısıyla tekil şahıs zamirleri şunlardır:

сара' (kısa şekli - с(а) Ben
уара' (kısa şekli - у(а) Sen (erkek)
бара' (kısa şekli - б(а) Sen (bayan)
иара' (kısa şekli - и(а), д(а) O erkek
лара' (kısa şekli - л(а), д(а) O bayan
иара' (kısa şekli - и(а), а O cansız.

Alıştırma 1
Aşağıdakileri okıuyun ve tercüme edin.

Сара бзиа бызбоит.
Сара бзиа узбоит.
Сара сла бзиа избоит.
Сара агазеҭ згеит.
Ахра ашкол ахь дызгеит.
Кама Ахра ашкол ахь дылгеит.
Сара амашьына сымоуп.
Сашьа амашьына имоуп.
Сашьа даауеит.
Амашьына аауеит.
Ара иара дынхоит.
Сла уара иугеит.

(Yanıtlar)

Alıştırma 2
Bilginizi kontrol edebilirsiniz!
Zamir ve fiili eşleştirin.

иара
бара
лара
иара
сара
иара

былгеит
бызбоит
дигоит
сабоит
иамоуп
(и)нхоит

(Yanıtlar)

Alıştırma 3
Boşluklara uygun zamirleri koyun.

... Есма дигоит.
... Есма дыбгоит.
... Есма дылгоит.
... Есма дызгоит.
... Есма дугоит.
... Есма дагоит.
(Yanıtlar)

Alıştırma 4
абара fiilinin zamire uygun çekimini yapın.
Örneğin: Лара сара бзиа сылбоит.
Лара уара бзиа (... абара)
Лара бара бзиа (... абара)
Лара иара бзиа ... абара
Лара иара (O cansız) бзиа ... абара
(Yanıtlar)

Alıştırma 5
Aşağıdaki sözcükleri kullanarak bir cümle kurun.

амазаара, амашьына, сашьа, аара, бзиа, абара, сара, ала, агара, ашьыжь.
(Yanıtlar)

Alıştırma 6
Aşağıdaki cümleleri Abhazca’ya çevirin.

Kama’yı okula götürüyorum.
Akhra’nın bir arabası var.
O bayan daime benden önce gelir.
O bayan daima öğle yemeğinden sonra gider, ayrılır.
O gazete babam tarafından alındı, götürüldü.
Kama, okula gidiyor musun?

(Yanıtlar)